آشنایی با انواع کابل

کابل را می‌توان مجموعه یک یا چند رشته سیم دانست که درون یک غلاف عایق مشترک در کنار هم قرار گرفته‌اند. بسته به نوع نیاز انسان‌ها انواع مختلفی از کابل به وجود آمده‌اند که کارکردهای وسیعی از انتقال جریان الکتریکی گرفته تا انتقال سیگنال و ایجاد ارتباطات مخابراتی را بر عهده گرفته‌اند.

ساختار انواع کابل چگونه است؟

انواع کابل اجزای متفاوتی دارند که برخی از این اجزا مشترک و برخی در انواع کابل متفاوت هستند. ساختارهای مشترک شامل هادی (رسانا) و غلاف می‌باشند. برخی کابل‌ها علاوه بر این دو جز شامل اجزای دیگری همچون زره (حفاظت مکانیکی) و حفاظت الکتریکی می‌باشند.

هادی

هادی یا همان رسانا، وظیفه انتقال جریان الکتریکی را بر عهده دارد. به طور کلی برای انتقال الکتریسیته از چهار فلز مس، آلومینیوم، طلا و نقره به عنوان هادی استفاده می‌شود.

مس بیش‌ترین کاربرد را دارد و در اکثر کابل ها به عنوان رسانای اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فلز رسانایی فوق‌العاده خوبی داشته و در مقایسه با فلزاتی چون طلا و نقره، از قیمت بسیار پایینی برخوردار است.

در مواردی از آلومینیوم به عنوان رسانا استفاده می‌شود. آلومینیوم وزن بسیار کمی داشته و در جاهایی که کاهش وزن کابل اهمیت زیادی دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته بهتر است بدانید که آلومینیوم مقاومت الکتریکی بالایی دارد و در مجاورت هوا، به مرور زمان اکسید می‌شود. از طلا و  نقره به علت قیمت فوق‌العاده زیاد آن‌ها، معمولا در ساخت کابل‌ها استفاده نمی‌شود. این دو رسانا فقط در ساخت برخی قسمت‌ها در وسایل الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

عایق

عایق‌ها معمولا از پلیمرهای مختلف ساخته می‌شوند. به طور کلی عایق‌ها را به دو دسته‌ی ترموپلاستیک و ترموست تقسیم می‌کنند. عایق‌های ترموپلاستیک همانطور که از نامشان مشخص است در مقابل حرارت حساس هستند و چنانچه میزان حرارت از مقدار مشخصی بالاتر رود، تغییر شکل داده و حتی ممکن است ذوب شوند. این عایق‌ها شامل PVC، PE و LSZH می‌باشند که برای مصارف عمومی کاربرد دارند. عایق PVC که به عایق پروتودور هم معروف است، پرکاربردترین نوع عایق در ساخت انواع کابل است.

عایق‌های ترموست در برابر حرارت مقاوم بوده و دچار تغییر شکل نمی‌شوند. XLPE ، EVA، EPR، HEPR و لاستیک سیلیکونی انواعی از عایق‌های ترموست هستند. کابل‌هایی که دارای عایق سیلیکونی و یا نوار میکا به همراه XPLE هستند، در برابر آتش‌سوزی مقاومند.

حفاظت الکتریکی

برخی کابل‌ها برای محفاظت در مقابل میدان‌ها و امواج الکترومغناطیسی دارای حفاظت الکتریکی هستند. انواع حفاظت الکتریکی شامل اسکرین نوار مسی یا آلومینیومی، شیلد مسی و شیلد بافته‌شده‌ی مسی (آلومینیومی) می‌باشند که باعث جلوگیری از ایجاد نویز می‌شوند.

زره

زره یا همان حفاظت مکانیکی، برای جلوگیری از آسیب به کابل در برابر ضربه، اجسام سنگین، بریدگی و حیوانات جونده، در برخی از انواع کابل تعبیه می‌شود. کابل‌های دارای زره را اصطلاحا مسلح و کابل‌های فاقد آن را غیر مسلح می‌گویند.

این زره‌ها از جنس فلز بوده و انواع مختلفی دارند. از متداولترین انواع زره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زره SWA : شامل یک لایه فولاد گالوانیزه با قطرهای مختلف است که تا بیش از ۹۰ درصد محافظت ایجاد می‌کند.
• زره GSWB : از سیم گالوانیزه‌ی بافته‌شده به وجود می‌آید و تا بیش از ۸۰ درصد محافظت ایجاد می‌نماید.
• زره GSTA : شامل نواری از فولاد گالوانیزه است که روی کابل کشیده شده و باعث ایجاد محافظت نزدیک به ۱۰۰ درصد می‌شود

دسته‌بندی انواع کابل بر اساس سطح ولتاژ کاری

• کابل فشار ضعیف (LV)
• کابل فشار متوسط (MV)
• کابل فشار قوی (HV)
• کابل فوق فشار قوی (EHV)

دسته‌بندی انواع کابل بر اساس شکل رسانا

• نوع مفتولی
• نوع نیمه افشان
• نوع افشان (رشته‌ای)

دسته بندی انواع کابل بر اساس نوع کارکرد

• انتقال الکتریسیته (نیرو)
• انتقال سیگنال
• انتقال نور
• کابل تلفن

کابل شبکه

از انواع کابل شبکه برای ایجاد اتصال بین دستگاه‌های مختلف موجود در شبکه و همچنین انتقال داده بین آن‌ها استفاده می‌شود. یک کابل شبکه شامل ۸ رشته سیم است که به صورت دوتایی به هم تابیده شده‌اند و ۴ زوج را تشکیل می‌دهند. این هشت رشته مجموعا درون یک غلاف از جنس PVC قرار گرفته‌اند.

برخی از انواع کابل شبکه، علاوه بر غلاف، دارای شیلد مسی و فویل آلومینیومی نیز برای جلوگیری از ایجاد نویز هستند. از همین رو، کابل‌های شبکه را از نظر دارا بودن شیلد و فویل و نحوه قرارگیری آن‌ها به انواع مختلفی تقسیم ‌می‌کنند. نوع UTP ساده‌ترین نوع کابل شبکه بوده و فاقد شیلد و فویل می‌باشد. نوع FTP دارای فویل بوده اما فاقد شیلد است. نوع STP نیز به مانند کابل FTP دارای فویل و فاقد شیلد است با این تفاوت که در نوع STP، هر جفت رشته‌ی درون کابل، دارای یک فویل جداگانه در اطراف خود می‌باشد. SFTP نوعی از کابل شبکه است که هم دارای فویل و هم دارای شیلد مسی است. کابل شبکه SSTP نیز توامان دارای شیلد و فویل است و تفاوت آن با نوع قبلی در این است که هر زوج رشته‌ی آن دارای یک فویل جداگانه هستند.

کابل‌های شبکه از نظر تکنولوژی ساخت نیز در ۸ دسته مختلف قرار می‌گیرند که CAT1 تا CAT8 نامیده می‌شوند. به تدریج از CAT1 تا CAT 8، نسل به نسل، پهنای باند و سرعت انتقال داده افزایش می‌یابد.