با توجه به نقش حیاتی فاکتورهایی چون دقت، سرعت و اطمینان در حوزه ی سلامت و همچنین با عنایت به آسیب پذیری سیستم بهداشتی و درمانی از خطاهای انسانی، هوشمندسازی و اتوماسیون مراکز بهداشتی و درمانی علاوه بر آسایش و راحتی درمان پذیران، سبب بهبود و ارتقای شاخص های سلامت در جامعه شده و یکی از ارکان اساسی رشد و توسعه یافتگی می باشد.
در یک بیمارستان هوشمند می توان به بهترین نحو و کوتاهترین زمان ممکن، بین بیمار و بخش های مختلف بیمارستان ارتباط برقرار نمود و به درخواست و تقاضای بیمار رسیدگی کرد. این امر ضمن رعایت دقیق موارد بیمارستانی، با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته و کاربردی، هر آنچه در خصوص بیماری نیاز است را بر روی یک مانیتور کاملا لمسی و به صورت نوشتاری و گرافیکی و به زبان مادری بیمار در اختیار وی قرار می دهد. پیاده سازی یک سیستم هوشمند در بیمارستان باعث ایجاد حس آرامش واعتماد و نیز سهولت در دریافت سرویس های عمومی و اختصاصی در بیمارستان و در نتیجه واکنش های مثبت در جهت بهبود بیماری و شادابی بیمار خواهد شد.حضور فناوری های هوشمند در بیمارستان های آینده بدون شک نوید بخش ورود به عصری جدید در حوزه درمان و پزشکی است.
مزایای سامانه هوشمند بیمارستانی
- افزایش کیفیت ارائه خدمات به بیماران و ارتقاء سطح کیفی بیمارستان
- کاهش زمان ارائه خدمات به بیماران
- ذخیره اطلاعات بیماران به صورت الکترونیکی و پیشرفته در مراکز داده بیمارستان
- افزایش عمر مفید تجهیزات و کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری
- کاهش هزینه های خدمات بیمارستانی
- بهینه سازی استفاده از منابع و تجهیزات بیمارستان
- مدیریت بهینه و استفاده دقیق تر از منابع انسانی بیمارستان
- افزایش سطح ایمنی و امنیتی بیمارستان
- کاهش مصرف انرژی
- کاهش خطاهای انسانی
- افزایش سطح آگاهی افراد و پرسنل بیمارستان
- کمک به موضوع کنترل عفونت در راستای کاهش و کنترل شیوع عفونت
اهداف مورد نظر درراستای بهره گیری از سیستم هوشمند بیمارستانی
- ارتقاء کیفیت ارائه خدمات بالینی و طرح سلامت با به خدمت گرفتن تکنولوژی و فناوری های روز دنیا.
- تسهیل استفاده از امکانات مراکز درمانی برای بیماران و پرسنل بیمارستان و فرآهم آوردن شرایط مطلوب برای رسیدن به بهترین راندمان سلامت در بیمارستان.
- مدیریت نیروی انسانی جهت بالاتر بردن سطح انضباط کاری پرسنل بیمارستان و کاهش هزینه های مربوط به نیروی مازاد و اختصاص دادن کارهای روتین و حتی با دقت بالا به تجهیزات مکانیزه هوشمند.
- مدیریت مصرف انرژی و حذف هزینه های مازاد در زمان بهره برداری از بیمارستان.
- افزایش بهره وری و ایجاد قابلیت ارتقاء سطح و امکانات بیمارستان در جهت بروز شدن با جدیدترین تکنولوژی های روز دنیا.
امکانات قابل ارائه توسط سیستم های هوشمند بیمارستان
-
کنترل سیستم روشنایی
روشنایی اتاق بیمار
روشنایی این قسمت تحت عواملی از جمله وضعیت سلامت بیمار، زمان اختصاص یافته شده به استراحت، دیدن تلویزیون، صرف غذا، بازدید پزشک از بیمار و … که در هر یک از این زمان ها، روشنایی اتاق باید در سطح خاصی تنظیم گردد. این کار در بیمارستان های سنتی توسط پرستاران، خود بیمار و یا همراه بیمار انجام می شد. اما در بیمارستان هوشمند پرستاران و مسئولین هر بخش می تواند روشنایی هر اتاق و یا هر تخت بیمار را جداگانه از ایستگاه پرستاری با استفاده از نرم افزارهای مرتبط با سیستم هوشمند کنترل و با تغییر سطح دسترسی، به بیمار و یا همراه بیمار اجازه کنترل سیستم روشنایی اتاق را بدهد.
روشنایی راهروها
روشنایی این قسمت نیز همچون قسمت قبل در هر زمان قابل تعریف و از قبل مشخص شده می باشد. سیستم هوشمند می تواند بر اساس زمان بندی مشخص، تصمیمات سرپرستار و یا هریک از مسئولین بخش با استفاده از نرم افزارهای مرتبط در ایستگاه پرستاری به کنترل خطوط روشنایی راهروها بپردازند. این برنامه ریزی ها علاوه بر افزایش کارایی سیستم می تواند منجر به کاهش مصرف انرژی و افزایش طول عمر سیستم روشنایی شود.
روشنایی سالن های انتظار
با توجه به مشخص بودن زمان ملاقات بیماران می توان تحت یک برنامه روتین روشنایی این فضاها را کنترل و یا به وسیله نرم افزار توسط مسئول انتظامات با کم کردن یک سری از خطوط بازدیدکنندگان را از برگشتن نظم بیمارستان به شرایط نرمال خود باخبر نموده و زمینه را جهت ترک بازدیدکنندگان مهیا کرد.
روشنایی نما و فضای سبز
با استفاده از تجهیزات هوشمند می توان به راحتی نور نما و نیز فضای سبز بیمارستان را کنترل و حتی بر اساس رویدادهای تاریخی موجود در هر سال نور نما را متناسب با زمان های جشن و سرور و یا زمان های عزاداری کنترل نمود. این کار می تواند توسط هریک از مسئولان و مدیران ذیربط که به نرم افزار سیستم هوشمند معرفی و مرتبط هستند تعریف، تغییر و کنترل گردد.
-
کنترل سیستم سرمایش و گرمایش
اتاق بیماران
سیستم تهویه این قسمت با توجه به وضعیت سلامت بیمار تنظیم می گردد. این کار در بیمارستان های سنتی توسط پرستاران، خود بیمار و یا همراه بیمار انجام می شد، اما در بیمارستان هوشمند سرپرستاران و مسئولین هر بخش می تواند سیستم گرمایش/سرمایش هر اتاق را که بخواهد از ایستگاه پرستاری با استفاده از نرم افزارهای مرتبط با سیستم هوشمند کنترل و با تغییر سطح دسترسی، به بیمار و یا همراه بیمار اجازه کنترل این سیستم را بدهد. سیستم می تواند به گونه ای تنظیم شود که در زمان ورود بیمار به اتاق، پس از خروج از اتاق عمل و یا با توجه به تجویز دکتر دمای خاصی تنظیم شود که منجر به بهبود شرایط بیمار شود.
راهرو ها
سیستم تهویه این قسمت نیز می تواند توسط سرپرستار و یا هریک از مسئولین بخش با استفاده از نرم افزارهای مرتبط در ایستگاه پرستاری به راحتی کنترل شود و دیگر نیازی به ترک ایستگاه نیست. از آنجا که در برخی فضا های بیمارستانی از سیستم های سرمایشی و گرمایشی دیگری همچون هواساز استفاده می شود و به دلیل پیچیدگی کنترل این تجهیزات نیاز است افراد متخصص و مسئولین تاسیسات تصمیم گیری نمایند، امکان کنترل هواساز ها در سیستم های تاسیساتی و موتور خانه در نظر گرفته خواهد شد و کادر پرستاری و کاربران می توانند صرفا با اعلام نیاز خود وضعیت را با مسئولین تاسیسات در میان بگذارند.
سالن های انتظار
با توجه به مشخص بودن زمان ملاقات بیماران می توان تحت یک برنامه روتین دمای این فضاها را کنترل و یا به وسیله ی نرم افزار توسط مسئول انتظامات دمای ایده آل را برای این محیط ها در نظر گرفت. سیستم هوشمند در زمان های ملاقات که درب های این قسمت بیش از حد معمول باز و بسته و در برخی از بیمارستان ها باز می ماند به حداقل سطح کارایی رسانده تا از هدر رفتن انرژی جلوگیری شود.
فضاهای اداری
یکی از عمده بخش های مهم در هر فضای درمانی که نقش به سزایی در مصرف انرژی دارد فضاهای اداری است که می تواند با استفاده از سیستم های هوشمند علاوه بر کاهش مصرف انرژی، بهره وری سیستم را افزایش و عمر سیستم روشنایی را طولانی تر نمود. استفاده از سنسورهای هوشمند که می تواند حضور کارمندان را در اتاق تشخیص دهد در زمان عدم حضور می تواند منجر به خاموش شدن و یا کاهش شدت روشنایی شود. طبق اعلام سازمان بهره وری انرژی ایران (سابا) با استفاده از سیستم هوشمند روشنایی در فضاهای اداری می توان تا ۳۸ درصد کاهش مصرف انرژی را در حوزه روشنایی انتظار داشت.
-
کنترل حفاظتی هر یک از بخش های بیمارستان
در این بخش نیز با استفاده از دوربین های تشخیص چهره و نیز دستگاه های بررسی کننده سطحدسترسی هریک از پرسنل و بیماران ، به حفاظت از هریک از بخش های بیمارستان پرداخته و از بروز مشکل و احیاناً موارد خراب کاری و تخطی از قوانین و نظم موجود در بیمارستان جلوگیری می شود و از وارد آمدن خسارت به بیمار و بیمارستان جلوگیری میگردد. با این سیستم ها تعداد نیروهای تخصیص یافته به بخش انتظامات کاهش چشم گیری یافته ، که این خود باعث صرفه جویی در هزینه های بهره برداری بیمارستان میگردد.
-
کنترل فضای سبز بیمارستان
جهت نگهداری و آبیاری فضاهای سبز می توان به راحتی و تحت برنامه های زمان بندی خاص که قابل تعریف و حتی تغییر توسط مسئول مربوطه می باشد از سیستم های هوشمند کمک گرفت و با استفاده از آنها تعداد نفرات مورد نیاز برای آبیاری و مراقبت از فضای سبز را کاهش داد.
-
کنترل پارکینگ های بیمارستان
با توجه به محدود بودن تعداد پارکینگ ها در بیمارستان ها، بیشتر از این فضا برای سرویس دادن به پزشکان و مدیران بیمارستان استفاده می شود. با استفاده از سیستم های هوشمند می توان به راحتی و حتی بدون نیاز به حضور نگهبان، پارکینگ را برای ارائه خدمات به پرسنل دارای مجوز تنظیم و از تاخیر و بروز مشکل در سرویس دهی به این افراد جلوگیری نمود. در ضمن با کاهش نیروی انسانی در این بخش نیز می توان هزینه های بهره برداری از بیمارستان را کاهش داد.
-
سیستم های اطلاع رسانی مالتی مدیا
یکی از بهترین راه های اطلاع رسانی در محیط بیمارستان استفاده از پنل ها و نمایشگرهای پویای هوشمند می باشد که علاوه بر اطلاع رسانی امور جاری بیمارستان، امور بهداشتی، اخبار بیمارستان، تبلیغات و .. می توان در زمینه فرهنگ سازی نیز مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه بخشی از کاربرد های این سیستم معرفی شده است.
-
سیستم های اطلاع رسانی
- مخصوص بازدید کنندگاناین سیستم ها که خود مشتمل بر تلویزیون ها، سیستم های صوتی و تابلوهای اعلان خبر می باشند در هریک از ساعات شبانه روز دارای تنظیماتی خاص و وظایفی مشخص جهت اطلاع رسانی هرچه بهتر به بیماران، بازدیدکنندگان و حتی پرسنل بیمارستان می باشند که باید به صورت مرکزی و تحت فرمان سیستم تنظیم و خدمت رسانی نمایند. با استفاده از سیستم های هوشمند می توان به صورت متمرکز تمامی این تجهیزات را برنامه ریزی و کنترل نموده و از بهم ریختگی و از هم گسیختگی هریک از تجهیزات این مجموعه جلوگیری کرد. در ضمن تعداد نیروهای دخیل با این تجهیزات در زمان استفاده از سیستم های هوشمند بسیار کم خواهد شد.
- اطلاع رسانی بالینیبا استفاده از تجهیزات هوشمند و نیز تابلوهای اطلاع رسان در هریک از اتاق ها می توان بیمار/بیماران را از نوع خدمت پیش رو مطلع نموده و از آن ها خواست که خود را آماده نمایند. این خدمات مانند نوبت های ویزیت پزشکان، پرستاران جهت بازدید از وضعیت بیمار و نمونه گیری های خاص از بیمار می باشد. علاوه بر آن سیستم های اطلاع رسان، بیمار و همراهانش را از زمان های خاص همچون زمان صرف غذا در هر نوبت، زمان ملاقات و… آگاه می سازند. این سیستم کیفیت ارائه خدمات بالینی به مریض را افزایش داده و ضمن ایجاد آرامش برای بیمار و بخش، سرعت را در خدمات رسانی به بیماران افزایش می دهد.همچنین همراه بیمار می توان روند درمان در داخل بخش های مختلف بیمارستان را از اتاق بیمار توسط مانیتور ها بررسی نماید و از جابجایی همراهان بیمار و تجمع در ورودی بخش های خاص جلوگیری نمود.
- اطلاع رسانی و مدیریت بحرانبا استفاده از نمایشگرهای هوشمند می توان در حالات نرمال با پخش پیام های بهداشتی و یا اطلاع رسانی از روند کاری بیمارستان مراجعین را راهنمایی و از اتلاف وقت پرسنل در راستای اطلاع رسانی به مراجعین جلوگیری نمود. همچنین در زمان های اضطراری و بحران می توان با پخش پیام های مصور هشداری و اخطاری مراجعین را راهنمایی نموده و مدیریت بحران را بهبود داد.
-
کنترل هوشمند موتورخانه
با توجه به اینکه یک بیمارستان از لحاظ سطح تجهیزات موتورخانه ای به منزله یک شهر کوچک می باشد، کنترل و بهره برداری از تمامی تجهیزات موجود در آن مستلزم استفاده از چندین نیروی متخصص و حضور دائمی تعدادی از آنها در بیمارستان به صورت شیفتی می باشد تا علاوه بر ارائه دستورات جدید به تاسیسات، درصورت بروز مشکل و خطا در محل حضور داشته، ضمن تشخیص علت بروز خطا، آن را یافته و بر طرف نمایند. اما با استفاده از تجهیزات هوشمند کنترل تمامی لوپ ها و فیدبک ها فرمانی توسط نرم افزار کنترل و با استفاده از یک سیستم HMI (Human Machine Interface ) به راحتی فرمان گرفته و در صورت بروز خطا، محل و علت آن را سریعاً گزارش می نماید تا تکنسین موتورخانه بتواند با ارائه دستور جدیدی آن را برطرف نماید. با این سیستم حساسیت های کنترل تاسیسات موتورخانه ای بیمارستان کمتر شده و تجهیزات هوشمند با اجرای بسیاری از موارد روتین، کار را برای مسئول تاسیسات آسان تر می نمایند. در ضمن با این سیستم تعداد نیروی انسانی نیز کاهش داشته که می تواند باعث بالا رفتن بهره وری بیشتر بیمارستان گردد.
-
کنترل هوشمندگازهای طبی ، ساکشن و بخار
مدیریت منابع گاز های طبی که یکی از مهم ترین و حیاتی ترین زیر ساخت های بیمارستان می باشد جزء اصلی ترین بخش های سیستم تاسیسات است. سیستم هوشمند به گونه ای تنظیم می شود که شدت فشار در تمامی بخش های بیمارستان همواره در حد مطلوب بماند و همچنین در صورت بروز هر گونه مشکل در بخش های مختلف این سیستم به مسئولین اطلاع رسانی نماید.کنترل وضعیت و فشار بخش های مختلف اکسیژن ساز، وضعیت فیلتر ها، فشار اکسیژن، گاز های بیهوشی در بخش های مختلف و اتاق های عمل، کیفیت فشار ساکشن در بخش ها ،کیفیت فشار بخار در بخش های استریل جهت دستگاه های اتوکلاو، بررسی نشت های اجتمالی در سیستم ، تهیه گزارش مصرف، مدیریت صحیح اکسیژن اضطراری از جمله بخش های مختلف سیستم هوشمند در این بخش می باشد که می تواند مسئولین و مدیران بیمارستان را مدیریت این سامانه یاری نماید. آنچه مسلم است مدیریت مداوم سیستم گازهای طبی و ساکشن مرکزی و مشاهده کوچک ترین مشکلات سیستم و مرتفع ساختن آن از ایجاد مشکلات بزرگتر و هزینه های سنگین جلوگیری می نماید
-
کنترل شرایط بحران در بیمارستان
با توجه به امکان بروز حریق و زلزله در بیمارستان همانند سایر ساختمان های اداری، تجاری و مسکونی دیگر، باید تمهیداتی در این خصوص اندیشید تا ضمن تخلیه بخش های بحران زده به کنترل وخامت اوضاع پرداخت و به توان با اقدامات سریع، کامل و بی عیب و نقص موارد را برطرف نمود. با توجه به وجود افراد نا توان در بیمارستان، تخلیه بخش یا بخش هایی از این مجموعه مستلزم داشتن نیروی زیاد و زمان کافی می باشد. پس باید تمهیداتی اندیشید تا به توان تاحد امکان از بروز حادثه به سرعت مطلع و اقدامات لازم جهت پیشگیری از گسترش خطر را سریعاً اجرا نمود
-
نرم افزار کنترل مدیریت هوشمندبیمارستان
مدیریت کامل سیستم بیمارستان هوشمند شامل موارد زیر توسط نرم افزار قابل کنترل است:
- ثبت ورود و خروج بیماران به بیمارستان و اختصاص اتاق
- مدیریت شرایط اتاق از بخش های ایستگاه پرستاری و تاسیسات
- دریافت درخواست ها از بیماران و رسیدگی به درخواست ها
- امکان گزارش گیری از نرم افزار شامل بررسی درخواست های صادر شده
- چک نمودن وضعیت اتاق ها شامل دما، روشنایی، وضعیت پرده برقی، باز بودن درب اتاق و …